Czy istnieje terapeutyczna dawka alkoholu?

Istnieją niezaprzeczalne dowody na to, że alkohol jest szkodliwy dla zdrowia. Niektórzy usprawiedliwiają spożywanie alkoholu, twierdząc, że kilka drinków czy lampka wina do obiadu mogą być nawet korzystne dla zdrowia, pomijając ewentualne przyszłe możliwe problemy z uzależnieniem od alkoholu. W dzisiejszych czasach imprezy bez alkoholu stanowią rzadkość, a osoby, które nie piją, bywają postrzegane jako nietypowe. Czy niewielkie ilości alkoholu można uznać za prozdrowotne?

Niepokojące statystyki

Spożycie alkoholu w Polsce plasuje nas na poziomie średniej europejskiej. Napoje spirytusowe kilkukrotnie w ciągu roku spożywa 62% dorosłych Polaków, w tym 66% mężczyzn i 58% kobiet. Co ciekawe, uznano że co czwarta osoba ma w swoim otoczeniu kogoś z problemem alkoholowym. Przyjęło się, że kieliszek wina do obiadu to przecież samo zdrowie! No nie do końca, bo terapeutyczna ilość alkoholu nie istnieje i jego każde spożycie jest powiązane z względnym ryzykiem chorób nowotworowych, które rośnie liniowo wraz ze zwiększającym się spożyciem alkoholu. Spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko raka jamy ustnej, gardła, przełyku, krtani, wątroby, piersi i jelita grubego. Ponadto, każda ilość wypitego alkoholu wiąże się z podwyższonym ciśnieniem tętniczym i wskaźnikiem masy ciała. Jak wskazuje Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne- 3 drinki alkoholowe dziennie wiążą się z większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych oraz nadciśnieniem tętniczym.

Alkohol – wpływ na kompozycję ciała

Jak wiemy – alkohol (etanol) dostarcza 7 kcal na 1 gram. Czy to dużo? To zależy ile i jakiego alkoholu spożyjemy, ale w tej kwestii warto zaznaczyć że alkohol wzmaga apetyt czego można w prosty sposób doświadczyć na upojnej imprezie, a to już może przyczyniać się do nadkonsumpcji energii i w konsekwencji gromadzenia dodatkowych kilogramów.

Alkohol denaturuje białka, ale nie ma możliwości aby taki proces zaszedł w naszym organizmie. Niestety wiemy jednak że spożycie etanolu w dawce 1g/kg m.c. (około 5 kieliszków wódki) obniża syntezę białek mięśniowych o 15-20%, co w praktyce oznacza niekorzystne działanie dla naszych mięśni. Problem wydaje się błahy, ale w dłuższej perspektywie czasu może okazać się bardzo istotny. Warto przypomnieć, że w Polsce około 10% osób zmaga się z sarkopenią, czyli chorobą obejmującą utratę masy mięśniowej powiązaną z wiekiem. Aktualne dane pokazują, że w grupie szczególnego ryzyka (>60 lat) jest ponad 900 mln osób.

Dawka czyni truciznę

Każda dawka alkoholu będzie działać niekorzystnie pod kątem zdrowotnym, ale za wartość rozsądną lub dopuszczalną można uznać 100 g etanolu na tydzień lub 10 g na dzień dla kobiet i 20 g na dzień dla mężczyzn. W praktyce są to dość małe ilości, bo nie oszukujmy się – kto podczas imprezy kończy pić na jednym kieliszku wódki?

Za „kaca” odpowiadają głównie kongenery zawarte w alkoholu, czyli związki nadające im ciemniejszy kolor. Pod tym względem najlepiej wypada wódka, nieco gorzej gin czy białe wino a najgorzej whisky. Ten temat może być jednak nieco bardziej złożony i znaczenie mogą mieć tutaj inne czynniki takie jak płeć czy kwestie genetyczne. Odmienność biochemiczna organizmu, która wynika z płci powoduje, że spożycie tej samej ilości alkoholu skutkuje większą koncentracją w organizmie kobiecym, a tym samym objawy zatrucia są wyraźniejsze. Warto dodać, że gdy stężenie alkoholu we krwi jest równe – efekt „większego kaca” jest praktycznie niezauważalny. Wydaje się, że kobiety mogą być bardziej predysponowane do rozwoju uzależnienia ze względu na:

– zazwyczaj niższą aktywność dehydrogenazy alkoholowej,

– hormony produkowane w trakcie cyklu miesiączkowego,

– przyjmowanie preparatów estrogenowych, leków antykoncepcyjnych, które powodują zwiększenie toksyczności alkoholu,

– mniejszą zawartość wody w organizmie;

– czynniki psychologiczne (kobiety znacznie częściej od mężczyzn spożywają alkohol z powodów emocjonalnych),

– czynniki socjokulturowe.

Alkohol może działać usypiająco, ale jest to tylko mylne złudzenie, bo niestety działa negatywnie na jakość snu wpływając na obniżenie głębokości fazy REM. Niemal zawsze po upojnej nocy budzimy się niewyspani i chodzimy zmęczeni przez większość dnia.

Podsumowując:

Czy należy całkowicie eliminować alkohol z diety? Jasne, że nie. Natomiast zwyczajnie warto zachować zdrowy rozsądek. Okazyjne 2 drinki na imprezie czy lampka wina na randce z dziewczyną czy chłopakiem nie powinny narobić specjalnych szkód jeśli dbamy o zdrowie w innych aspektach. Należy jednak mieć na uwadze, że terapeutyczna dawka alkoholu nie istnieje więc stanowczo warto ograniczać jego spożycie do możliwie niskich wartości.

Bibliografia:

1) Tahan, A. C., & Tahan, V. (2015). Alcohol is not Safe even at Light Amounts. Balkan medical journal, 32(2), 239. https://doi.org/10.5152/balkanmedj.2015.150853

2) Health risks and benefits of alcohol consumption. (2000). Alcohol research & health : the journal of the National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, 24(1), 5–11.

3) Chiva-Blanch, G., & Badimon, L. (2019). Benefits and Risks of Moderate Alcohol Consumption on Cardiovascular Disease: Current Findings and Controversies. Nutrients, 12(1), 108. https://doi.org/10.3390/nu12010108

4) Zaidi Touis, L., Bolbrinker, J., Riemer, T. G., & Kreutz, R. (2018). Moderation of alcohol consumption as a recommendation in European hypertension management guidelines: a survey on awareness, screening and implementation among European physicians. BMJ open, 8(10), e022026. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-022026

5) Mostofsky, E., Mukamal, K. J., Giovannucci, E. L., Stampfer, M. J., & Rimm, E. B. (2016). Key Findings on Alcohol Consumption and a Variety of Health Outcomes From the Nurses’ Health Study. American journal of public health, 106(9), 1586–1591. https://doi.org/10.2105/AJPH.2016.303336

6) Cruz-Jentoft AJ., Baeyens JP., et al.: „Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia in Older People.”, Age Ageing., 2010.

7) https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2019/04/Krzymi%C5%84ska.pdf

8) Thakkar MM, Sharma R, Sahota P. Alcohol disrupts sleep homeostasis. Alcohol. 2015 Jun;49(4):299-310. doi: 10.1016/j.alcohol.2014.07.019. Epub 2014 Nov 11. PMID: 25499829; PMCID: PMC4427543.

9) Park, S. Y., Oh, M. K., Lee, B. S., Kim, H. G., Lee, W. J., Lee, J. H., Lim, J. T., & Kim, J. Y. (2015). The Effects of Alcohol on Quality of Sleep. Korean journal of family medicine, 36(6), 294–299. https://doi.org/10.4082/kjfm.2015.36.6.294

10) Rohsenow DJ, Howland J. The role of beverage congeners in hangover and other residual effects of alcohol intoxication: a review. Curr Drug Abuse Rev. 2010 Jun;3(2):76-9. doi: 10.2174/1874473711003020076. PMID: 20712591.

11) Kwok A, Dordevic AL, Paton G, Page MJ, Truby H. Effect of alcohol consumption on food energy intake: a systematic review and meta-analysis. Br J Nutr. 2019 Mar;121(5):481-495. doi: 10.1017/S0007114518003677. Epub 2019 Jan 11. PMID: 30630543.

12) Parr, E. B., Camera, D. M., Areta, J. L., Burke, L. M., Phillips, S. M., Hawley, J. A., & Coffey, V. G. (2014). Alcohol ingestion impairs maximal post-exercise rates of myofibrillar protein synthesis following a single bout of concurrent training. PloS one, 9(2), e88384. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0088384

13) http://www.neurocentrum.pl/dcten/wp-content/uploads/szpringer_m4p.pdf