Inozytol – suplement o ogromnym potencjale w PCOS

Inozytol należy do grupy witamin B. Inozytol to przedstawiciel alkoholi polihydroksylowych, który wraz z choliną jest składnikiem lecytyny. Z dietą dostarczane jest ok. 1g inozytolu, głównie w formie myo-inozytolu (MYO). MYO wydaje się odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu morfogenezy i cytogenezy komórek, syntezy tłuszczów, tworzeniu błon komórkowych i w prawidłowym wzroście komórki. Jest on także prekursorem fosfolipidów, które są odpowiedzialne za generowanie ważnych wewnątrzkomórkowych sygnałów w obrębie oocytu. Odgrywa ważną rolę w procesie prawidłowego dojrzewania oocytów zarówno w obrębie cytoplazmy, jak i jądra komórkowego, a jego zmniejszone stężenie w obrębie płynu pęcherzykowego koreluje z gorszą jakością komórek jajowych. W przypadku niektórych zaburzeń dochodzi do obniżenia inozytolu w komórkach i wskazana wydaje się jego suplementacja. Inozytol występuje w kilku formach (myo-inozytolu, D-chiro-inzoytolu, L-(-)-chiro-inzoytolu, muco-inzoytolu, allo-inozytolu i neo-inozytolu), aczkolwiek zazwyczaj używane są tylko dwie pierwsze.

Czym jest PCOS?

Zespół policystycznych jajników (PCOS, polycystic ovary syndrome) jest endokrynopatią występującą u kobiet w wieku rozrodczym. PCOS jest jedną z najczęstszych przyczyn zaburzeń miesiączkowania w wieku reprodukcyjnym oraz niepłodności kobiet. Nowe kryteria diagnostyczne PCOS wprowadzono w 2004 roku. Na ich podstawie o rozpoznaniu PCOS decyduje stwierdzenie 2 z 3 podanych kryteriów:

• rzadkie owulacje lub ich brak;
• nadmierny androgenizm potwierdzony badaniem laboratoryjnym (np. wysokie stężenie testosteronu wolnego);
• cechy policystycznych jajników lub zwiększona objętość jajników w obrazie ultrasonograficznym (USG).
  

Objawy PCOS

Do najważniejszych objawów PCOS należą: nadmiar androgenów (zmiany skórne z łojotokiem, łysienie, trądzik, łysienie typu męskiego), hiperinsulinizm, insulinooporność oraz zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej. Pod względem metabolicznym często stwierdza się współistniejącą u kobiet nadwagę lub otyłość.

Dlaczego inozytol?

Ze względu na to, że występowanie insulinooporności u kobiet z PCOS jest tak powszechne, niektóre substancje uwrażliwiające tkanki na działanie insuliny coraz częściej mają swoje zastosowanie w walce z tym schorzeniem. Do takich preparatów zaliczamy metforminę, troglitazon, pioglitazon czy właśnie wspomniany inozytol, które zmniejszają hiperinsulinemię oraz hiperandrogenemię, powodując tym samym możliwy powrót owulacji oraz regularnych cykli miesiączkowych u kobiet z PCOS. Hiperinsulinemia doprowadza do zwiększonej produkcji androgenów oraz IPG (inozytolo-fosfoglikanów), co jednocześnie prowadzi do zwiększonej konwersji myo-inozytolu do D-chiro-inzoytolu. W takiej sytuacji dochodzi do dalszego jeszcze bardziej zwiększonego produkowania androgenów. Uzupełnienie z zewnątrz (poprzez suplementację) zapasów myo-inozytolu powoduje wyrównanie proporcji względem D-chiro-inozytolu, co okazuje się pomocne w insulinooporności występującej przy PCOS.

Inozytol skuteczniejszy niż metformina?

W jednej z prac porównano stosowanie suplementacji myo-inozytolu z kwasem foliowym, a popularnym lekiem – metforminą. Jedna z grup otrzymywała 1,5 grama metforminy, zaś druga grupa 4 gramy inzoytolu + 400 mcg kwasu foliowego. Co ciekawe, to właśnie połączenie inozytolu z kwasem foliowym wypadło lepiej. Metofrmina w mniejszym stopniu przywracała owulację niż inozytol z kwasem foliowym (50% vs 65%). Ponadto, po suplementacji aż 30% badanych kobiet zaszło w ciąże (w przypadku metforminy było to nieco ponad 18%).

W innych pracach również wykazano, że suplementacja inozytolem w dawce 4g na dobę znacząco zwiększa szanse na przywrócenie owulacji i regularnych cykli miesiączkowych oraz przyczynia się do zajścia w ciążę. Ponadto, zwiększa stężenie progesteronu w fazie lutealnej, zmniejsza poziom testosteronu i DHEA, zmniejsza objętość jajników, poprawia lipidogram, zmniejsza ilość stanów zapalnych w organizmie. Przy suplementacji myo-inzoytolem bardzo często odnotowuje się spadek LH, poprawę stosunku LH/FSH, który często bierze się pod uwagę podczas diagnozowania PCOS oraz poprawę takich parametrów jak poziom glukozy i insuliny na czczo (i tym samym poprawa wskaźnika HOMA-IR).

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego do prawidłowo zbilansowanej diety i innych elementów skutecznej terapii w PCOS, należy uwzględnić dodatek inozytolu w dawce 2 x 2g dziennie.

Podsumowanie:

Inozytol to związek o ogromnym potencjale w kontekście poprawy parametrów zdrowotnych, szczególnie w kontekście Zespołu policystycznych jajników. Co ciekawe, niektóre dobrze zaprojektowane badania sugerują większy potencjał stosowania inozytolu niż leku metforminy. Warto pamiętać, aby diagnozę, leczenie, żywienie i suplementację zawsze konsultować z lekarzem, dietetykiem lub innym specjalistą.

Bibliografia:

_{1) Stanowisko Polskiego Zespołu Ekspertów. „stosowania preparatów zawierających myo-inozytol, przez pacjentki z zespołem policystycznych jajników (PCOS).” Ginekol Pol 85.2 (2014): 158-160.}

_{2) Bellver, J., Rodríguez-Tabernero, L., Robles, A., Muñoz, E., Martínez, F., Landeras, J., García-Velasco, J., Fontes, J., Álvarez, M., Álvarez, C., Acevedo, B., & Group of interest in Reproductive Endocrinology (GIER) of the Spanish Fertility Society (SEF) (2018). Polycystic ovary syndrome throughout a woman’s life. Journal of assisted reproduction and genetics, 35(1), 25–39. https://doi.org/10.1007/s10815-017-1047-7}

_{3) Unfer, V., Facchinetti, F., Orrù, B., Giordani, B., & Nestler, J. (2017). Myo-inositol effects in women with PCOS: a meta-analysis of randomized controlled trials. Endocrine connections, 6(8), 647–658. https://doi.org/10.1530/EC-17-0243}

_{4) Papaleo E, Unfer V, Baillargeon JP, De Santis L, Fusi F, Brigante C, Marelli G, Cino I, Redaelli A, Ferrari A. Myo-inositol in patients with polycystic ovary syndrome: a novel method for ovulation induction. Gynecol Endocrinol. 2007 Dec;23(12):700-3. doi: 10.1080/09513590701672405. Epub 2007 Oct 10. PMID: 17952759.}

_{5) Raffone E, Rizzo P, Benedetto V. Insulin sensitiser agents alone and in co-treatment with r-FSH for ovulation induction in PCOS women. Gynecol Endocrinol. 2010 Apr;26(4):275-80. doi: 10.3109/09513590903366996. PMID: 20222840.}

_{6) Regidor PA, Schindler AE, Lesoine B, Druckman R. Management of women with PCOS using myo-inositol and folic acid. New clinical data and review of the literature. Horm Mol Biol Clin Investig. 2018 Mar 2;34(2):/j/hmbci.2018.34.issue-2/hmbci-2017-0067/hmbci-2017-0067.xml. doi: 10.1515/hmbci-2017-0067. PMID: 29498933.}

_{7) Donà G, Sabbadin C, Fiore C, Bragadin M, Giorgino FL, Ragazzi E, Clari G, Bordin L, Armanini D. Inositol administration reduces oxidative stress in erythrocytes of patients with polycystic ovary syndrome. Eur J Endocrinol. 2012 Apr;166(4):703-10. doi: 10.1530/EJE-11-0840. Epub 2012 Jan 5. PMID: 22223702.}

_{8) Minozzi M, Nordio M, Pajalich R. The Combined therapy myo-inositol plus D-Chiro-inositol, in a physiological ratio, reduces the cardiovascular risk by improving the lipid profile in PCOS patients. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013 Feb;17(4):537-40. PMID: 23467955.}

_{9) Benelli E, Del Ghianda S, Di Cosmo C, Tonacchera M. A Combined Therapy with Myo-Inositol and D-Chiro-Inositol Improves Endocrine Parameters and Insulin Resistance in PCOS Young Overweight Women. Int J Endocrinol. 2016;2016:3204083. doi: 10.1155/2016/3204083. Epub 2016 Jul 14. PMID: 27493664; PMCID: PMC4963579.}

_{10) Bizzarri M, Carlomagno G. Inositol: history of an effective therapy for Polycystic Ovary Syndrome. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2014 Jul;18(13):1896-903. PMID: 25010620.}

_{11) Moghetti P. Insulin Resistance and Polycystic Ovary Syndrome. Curr Pharm Des. 2016;22(36):5526-5534. doi: 10.2174/1381612822666160720155855. PMID: 27510482.}

_{12) Dashti, S., Latiff, L. A., Zulkefli, N., Baharom, A. B., Minhat, H. S., Hamid, H. A., Ismail, M., Jafarzadeh Esfehani, A., Abu Bakar, A. S., & Binti Sabri, N. (2017). A Review on the Assessment of the Efficacy of Common Treatments in Polycystic Ovarian Syndrome on Prevention of Diabetes Mellitus. Journal of family & reproductive health, 11(2), 56–66.}