Kurkumina: Potężny przeciwutleniacz dla Twojego zdrowia

Kurkumina jest związkiem pochodzenia roślinnego, polifenolem uzyskiwanym z kłączy ostryżu długiego (Curcuma longa L.) popularnie zwanego kurkumą lub szafranem indyjskim. Kłącze kurkumy jako przyprawa szeroko wykorzystywane jest w kuchni azjatyckiej dla nadania żywności żółtej barwy oraz charakterystycznego smaku i zapachu – to właśnie kurkuma jest głównym składnikiem popularnego składnika Currry znanego w kuchni indyjskiej. Właściwości lecznicze kurkumy, źródła kurkuminy, znane są od tysięcy lat; jednak dopiero niedawno zbadano możliwość określenia dokładnego mechanizmu działania i określenia jej składników bioaktywnych.

Pochodzenie i wykorzystanie

Kurkumina jest rozpoznawana i stosowana na całym świecie w wielu różnych formach, zapewniając wiele potencjalnych korzyści zdrowotnych. Na przykład w Indiach używa się kurkumy jako wspomniany już składnik curry; w Japonii podaje się ją w herbacie; w Tajlandii jest używana w kosmetyce; w Chinach jest używana jako barwnik; w Korei podaje się ją w napojach; w Malezji jest używana jako środek antyseptyczny; w Pakistanie jest używana jako środek przeciwzapalny; a w Stanach Zjednoczonych stosowana w sosie musztardowym, serze, maśle i chipsach, jako środek konserwujący i barwiący. Kurkumina jest dostępna w kilku postaciach, w tym w kapsułkach, tabletkach, maściach, napojach energetycznych, mydłach czy kosmetykach.

Kurkumina w kontekście lepszego zdrowia

Kurkumina ma szereg właściwości prozdrowotnych, które mogą być wykorzystywane przez potencjalnych konsumentów. Wykazano, że kurkumina wykazuje zarówno aktywność antyoksydacyjną, przeciwzapalną, przeciwwirusową, antybakteryjną, przeciwgrzybiczną, a także przeciwnowotworową. Z uwagi na te właściwości wykorzystywana jest w leczeniu wielu chorób, takich jak: cukrzyca, astma, artretyzm, miażdżyca, choroby neurodegeneracyjne oraz inne choroby przewlekłe – nowotwory.

Przewlekła reakcja zapalna oraz ciągłe stymulowanie produkcji czynników prozapalnych może zapoczątkować rozwinięcie się szeregu chorób autoimmunologicznych i przewlekłych, których leczenie zwykle nie należy do łatwych. Mechanizm przeciwzapalnego działania kurkumin opiera się między innymi na hamowaniu wytwarzania syntazy tlenku azotu, aktywności cyklooksygenazy 2 (COX-2), hamowaniu produkcji cytokin prozapalnych, takich jak interleukiny (IL-1, IL-6, IL-8, IL-12), interferonu γ (IFN γ), czynnika wzrostu nowotworów (TNFα), hamowanie jądrowego czynnika transkrypcyjnego κB lub też wewnątrzkomórkowych białek sygnalizacyjnych (np. kinazy białkowe).

Badania sugerują, że kurkumina może być skutecznym przeciwutleniaczem, który minimalizuje skutki stresu oksydacyjnego. W obszernej metaanalizie randomizowanych badań kontrolnych wykazano, że kurkumina korzystnie wpływa na poziom markerów stresu oksydacyjnego, co potwierdza jej możliwe działanie antyoksydacyjne.

Kurkumina działa ochronnie na przewód pokarmowy. Badania kliniczne udowodniły, że związek ten zapobiega zaburzeniom trawienia związanym z wymiotami, wzdęciami i odbijaniem. Wykazuje również działanie przeciwwrzodowe.

Niedobór kwasu tłuszczowego DHA z rodziny omega-3 jest związane z wieloma chorobami neurologicznymi (np. Alzheimer czy depresja), a sam kwas jest składnikiem budulcowym astrocytów (komórek naszego mózgu). Kurkumina może zwiększać aktywność enzymów biorących udział w syntezie kwasu DHA w mózgu oraz zwiększać aktywność jego prekursorów, co przekłada się na podwyższone stężenie DHA w mózgu i wątrobie.

Głównym problemem związanym z wykorzystaniem kurkuminy w leczeniu różnych schorzeń jest szybki metabolizm w przewodzie pokarmowym, słaba rozpuszczalność w płynach ustrojowych i niska biodostępność. Czy można temu zapobiec? Okazuje się, że połączenie kurkuminy z piperyną (składnikiem czarnego pieprzu) zwiększa biodostępność aż 20-krotnie (taki efekt wykazano przy połączeniu 2000 mg kurkuminy z 20 mg piperyny).

Czy kurkumina jest bezpieczna?

Kurkuminę można uznać za substancję bezpieczną, szczególnie jeśli spożywana wyłącznie z żywności. Dawki do 8 gramów kurkuminoidów nie są związane z poważnymi działaniami niepożądanymi u ludzi. Potrzebne są jednak dalsze długoterminowe badania w tym zakresie. Jednak stosunkowo wysokie dawki kurkuminy mogą powodować nudności i dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Kurkuminę warto przyjmować w połączeniu z piperyną w dawcę 1500 mg kurkuminy i 60 mg piperyny podzielone na 3 mniejsze dawki. Takie połączenie i dawki są często stosowane w popularnych suplementach diety.

Podsumowując:

Kurkumina, główna składowa kurkumy, jest substancją roślinną o możliwym szerokim działaniu w kontekście ogólnie pojętego zdrowa. Suplementacja kurkuminy może okazać się bardzo przydatna w wielu przypadkach i schorzeniach, jednak warto łączyć ją z piperyną w celu zwiększenia biodostępności, a samą suplementację należy skonsultować z lekarzem bądź innym specjalistą. Kurkumina wydaje się być substancją bezpieczną i ciężko o jej zbyt wysokie spożycie, które może w konsekwencji przynosić negatywne skutki zdrowotne.

Bibliografia:                 

_{1) Przybylska S. Kurkumina–prozdrowotny barwnik kurkumy. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015, 96.2: 414-420.}

_{2) Wieronska J.M. Kurkuma-roślinne panaceum. Wszechświat, 2017, 118.04-06: 117-125.}

_{3) Hewlings, S. J., & Kalman, D. S. (2017). Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health. Foods (Basel, Switzerland), 6(10), 92. https://doi.org/10.3390/foods6100092}

_{4) Shoba G, Joy D, Joseph T, Majeed M, Rajendran R, Srinivas PS. Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Med. 1998 May;64(4):353-6. doi: 10.1055/s-2006-957450. PMID: 9619120.}

_{5) Rahmani, A. H., Alsahli, M. A., Aly, S. M., Khan, M. A., & Aldebasi, Y. H. (2018). Role of Curcumin in Disease Prevention and Treatment. Advanced biomedical research, 7, 38. https://doi.org/10.4103/abr.abr_147_16}

_{6) Gupta, S. C., Patchva, S., & Aggarwal, B. B. (2013). Therapeutic roles of curcumin: lessons learned from clinical trials. The AAPS journal, 15(1), 195–218. https://doi.org/10.1208/s12248-012-9432-8}

_{7) Wu A, Noble EE, Tyagi E, Ying Z, Zhuang Y, Gomez-Pinilla F. Curcumin boosts DHA in the brain: Implications for the prevention of anxiety disorders. Biochim Biophys Acta. 2015 May;1852(5):951-61. doi: 10.1016/j.bbadis.2014.12.005. Epub 2014 Dec 27. PMID: 25550171; PMCID: PMC4754352.}

_{8) Baum L, Lam CW, Cheung SK, Kwok T, Lui V, Tsoh J, Lam L, Leung V, Hui E, Ng C, Woo J, Chiu HF, Goggins WB, Zee BC, Cheng KF, Fong CY, Wong A, Mok H, Chow MS, Ho PC, Ip SP, Ho CS, Yu XW, Lai CY, Chan MH, Szeto S, Chan IH, Mok V. Six-month randomized, placebo-controlled, double-blind, pilot clinical trial of curcumin in patients with Alzheimer disease. J Clin Psychopharmacol. 2008 Feb;28(1):110-3. doi: 10.1097/jcp.0b013e318160862c. PMID: 18204357.}

_{9) Jakubczyk, K., Drużga, A., Katarzyna, J., & Skonieczna-Żydecka, K. (2020). Antioxidant Potential of Curcumin-A Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Antioxidants (Basel, Switzerland), 9(11), 1092. https://doi.org/10.3390/antiox9111092}

_{10) Lao, C. D., Ruffin, M. T., 4th, Normolle, D., Heath, D. D., Murray, S. I., Bailey, J. M., Boggs, M. E., Crowell, J., Rock, C. L., & Brenner, D. E. (2006). Dose escalation of a curcuminoid formulation. BMC complementary and alternative medicine, 6, 10. https://doi.org/10.1186/1472-6882-6-10}

_{11) Esmaily H, Sahebkar A, Iranshahi M, Ganjali S, Mohammadi A, Ferns G, Ghayour-Mobarhan M. An investigation of the effects of curcumin on anxiety and depression in obese individuals: A randomized controlled trial. Chin J Integr Med. 2015 May;21(5):332-8. doi: 10.1007/s11655-015-2160-z. Epub 2015 Mar 17. PMID: 25776839.}

_{12) https://examine.com/supplements/curcumin/}