Choroba Leśniowskiego-Crohna – krótki opis, objawy, charakterystyka, leczenie oraz żywienie

Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekłe zapalenie jelit, które objawia się bólem brzucha i biegunką. Dowiedz się o leczeniu, diecie i przebiegu choroby.

Czy znasz objawy, które mogą wskazywać na chorobę Leśniowskiego-Crohna? To przewlekłe i trudne do zdiagnozowania schorzenie dotyka coraz więcej osób na całym świecie, w tym w Polsce. W artykule znajdziesz informacje o możliwych przyczynach, objawach, kluczowych etapach diagnostyki oraz metodach leczenia, które pozwalają chorym odzyskać kontrolę nad codziennym życiem. Dowiedz się także, jak ważna jest dieta i wsparcie najbliższych w walce z tą chorobą. Zrozum, czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna i jak można z nią żyć na co dzień! Czytaj dalej i odkryj pełny obraz tego schorzenia.

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego to dwa stany powszechnie określane jako nieswoiste choroby zapalne jelit. Są to choroby zapalne przewodu pokarmowego o podłożu immunologicznym. Niestety żadnej z obu chorób nie można całkowicie wyleczyć – odpowiednie leczenie może umożliwić pełną kontrolę procesu zapalnego, co pozwala choremu na normalne funkcjonowanie. Warto podkreślić, że oba te schorzenia mogą mieć bardzo podobne objawy, lecz w rzeczywistości są to oczywiście dwa zupełnie różne schorzenia. W tym artykule skupimy się na pierwszej z wymienionych. 

Jak często możemy spotkać się z tą chorobą?

Choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć ludzi w każdym wieku. Najczęściej dotyka osób między 15. a 35. rokiem życia. Chorują zarówno mężczyźni i kobiety, jak i dzieci. Choroba dotyka głównie kraje wysokorozwinięte. Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD) jest najczęściej obserwowana w zachodnim rozwiniętym świecie w Ameryce Północnej, północnej Europie i Nowej Zelandii. W Unii Europejskiej przypada około 40-50 chorych na 100000 mieszkańców, co daje około 0,04-0,05%. Niestety ilość chorych ciągle wzrasta, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach europejskich. W Polsce liczba chorych wynosi około 6000 zdiagnozowanych chorych (choć biorąc pod uwagę ilość osób niezdiagnozowanych, ta liczba może być znacznie większa).

Możliwe przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna

Na rozwój choroby Leśniowskiego-Crohna może mieć wpływ naprawdę wiele czynników. Wymienia się przede wszystkim:

– czynniki genetyczne – choroba może występować rodzinnie, co wiąże się z obecnością genu NOD2/CARD15, który zwiększa ryzyko zachorowania nawet 20-40-krotnie;

– czynniki środowiskowe – należą do nich: zróżnicowana flora jelitowa względem osób zdrowych, na co wpływ mają czynniki takie jak stres, palenie papierosów czy niewłaściwa dieta. Ryzyko zachorowania wzrasta u osób spożywających duże ilości cukru, czerwonego mięsa, barwników, konserwantów czy kwasów tłuszczowych typu trans. Swoja cegiełkę dokładać mogą także antybiotyki, szczególnie jeśli przyjmowane przez długi okres czasu;

– czynniki immunologiczne – podczas trwania choroby, w jelicie w sposób nieprawidłowy i nasilony zostają pobudzone komórki układu immunologicznego, które skutkują wytworzeniem zwiększonych ilości substancji nasilających utrzymującego się zapalenia jelit.

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna ma charakter przewlekły i wieloletni. Bardzo często można zaobserwować zmienność – występowanie zarówno okresu zaostrzeń kiedy zwiększa się aktywność choroby oraz okresu remisji gdy objawy są bardzo niewielkie lub nie ma ich wcale. Pacjenci z zaostrzeniami choroby Leśniowskiego-Crohna zwykle mają ból brzucha (prawe podbrzusze), wzdęcia, biegunkę (może obejmować śluz i krew), gorączkę, utratę masy ciała, anemię. Chorym towarzyszy złe samopoczucie, ciągłe zmęczenie, zmniejszenie apetytu. W ciężkich przypadkach można zaobserwować ropień okołoodbytniczy i przetoki skórne. Bardzo długa choroba, trwająca ponad 10 lat, znacząco zwiększa ryzyko późniejszego wystąpienia raka jelita grubego. Niestety bardzo często osobę chorą dotykają pozajelitowe objawy, które rzutują na: oczy, skórę, wątrobę, trzustkę, serce, układ nerwowy czy układ kostno-stawowy. Często to właśnie powikłania wśród innych narządów są pierwszym zauważalnym sygnałem, który wskazuje chorobę.

Diagnoza oraz leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna

Należy pamiętać, że diagnozowaniem choroby może zająć się tylko i wyłącznie lekarz. Choroba Leśniowskiego-Crohna jest bardzo trudna do rozpoznania i często bywa mylnie kojarzona z innymi schorzeniami przewodu pokarmowego. Niekiedy potrzebna są tygodnie, a nawet miesiące stałych obserwacji, aby wyciągnąć jasne i jednoznaczne wnioski. Do poszczególnych etapów składających się na ustalenie diagnozy zaliczamy: wywiad lekarski, badanie fizykalne, badanie laboratoryjne krwi i stolca, badanie endoskopowe (np. kolonoskopia) oraz badania obrazowe (np. tomografia komputerowa).

Leczenie powinien ustalać wyłącznie lekarz prowadzący. Celem farmakoterapii jest przede wszystkim zmniejszenie procesu zapalnego i występujących objawów. Zależy nam na jak najdłuższym utrzymaniu okresu remisji, gojeniu się zmian śluzówkowych, zapobieganiu nieprzyjemnym powikłaniom oraz co najważniejsze – poprawie jakości życia pacjenta. Lekami stosowanymi w leczeniu choroby są przede wszystkim: salicylany, glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne oraz antybiotyki. Często konieczne może okazać się także leczenie żywieniowe, zazwyczaj u pacjentów hospitalizowanych.

Jak powinna wyglądać dieta u chorego?

W bardzo ciężkich stanach oraz w okresie okołooperacyjnym koniecznie jest wprowadzenie żywienia pozajelitowego. Następnie następuje stopniowe przejście na żywienie doustne. Głównym celem jest dostarczenie odpowiedniej ilości energii, białka oraz witamin i składników mineralnych, aby dobrze odżywić pacjenta. Dieta w okresie zaostrzenia powinna być ubogoresztkowa i lekkostrawna. Wskazana jest większa ilość posiłków i małe porcje. W diecie warto ograniczyć potrawy smażone, tłuste oraz bogate w błonnik pokarmowy. Warto ograniczyć kawę, mocną herbatę, napoje alkoholowe oraz gazowaną wodę. Zaleca się odstawienie słodyczy bogatych w cukier i kwasy tłuszczowe typu trans. Zazwyczaj nie należy spożywać również mleka.  W okresie remisji nie ma żadnych konkretnych wytycznych. Dieta osób z chorobą Leśniowskiego powinna być dobrze zbilansowana, tak aby w żaden sposób nie była niedoborowa, zgodnie z piramidą zdrowego żywienia. Niewskazane są potrawy smażone oraz pieczone, fast-food’y, słodycze, alkohol, kawa, herbata, czekolada oraz warzywa wzdymające. Bardzo często jako element terapii wprowadzane zostają probiotyki i prebiotyki, które wprowadzone do jelita mogą w pewnym stopniu pomóc w walce z chorobą. W przypadku dbania o odpowiednie żywienie konieczna może okazać się stała pomoc i wsparcie dietetyka. 

Podsumowanie:

Choroba Leśniowskiego-Crohna to schorzenie, z którym boryka się tysiące osób. Przyczyna rozwinięcia choroby może mieć swoje rożne podłoża. Niestety nie da się jej w pełni wyleczyć, ale można doprowadzić do długotrwałego okresu remisji, który pozwala na poprawę jakości życia. Konieczna jest dokładna diagnoza, a następnie wielopłaszczyznowe podejście, które umożliwi walkę z tym schorzeniem. Kluczowa jest farmakoterapia, ale równie odpowiednio zbilansowana dieta, suplementacja oraz niekiedy także stała praca z psychologiem. Osoby chore potrzebują również stałego wsparcia i pomocy od najbliższych.

_{Bibliografia:}

_{1) https://j-elita.org.pl/wp-content/uploads/2017/05/Choroba-Le%C5%9Bniowskiego-Crohna-Co-warto-wiedzie%C4%87.pdf}

_{2) Jarosz M i In. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, red. Jarosz M, Rychlik E, Stoś K, Charzewska J, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020.}

_{3) Ranasinghe IR, Hsu R. Crohn Disease. [Updated 2021 Jun 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK436021/}

_{4) Ha, F., & Khalil, H. (2015). Crohn’s disease: a clinical update. Therapeutic advances in gastroenterology, 8(6), 352–359. https://doi.org/10.1177/1756283X15592585}

_{5) Feuerstein JD, Cheifetz AS. Crohn Disease: Epidemiology, Diagnosis, and Management. Mayo Clin Proc. 2017 Jul;92(7):1088-1103. doi: 10.1016/j.mayocp.2017.04.010. Epub 2017 Jun 7. PMID: 28601423.}

_{6) Gajendran M, Loganathan P, Catinella AP, Hashash JG. A comprehensive review and update on Crohn’s disease. Dis Mon. 2018 Feb;64(2):20-57. doi: 10.1016/j.disamonth.2017.07.001. Epub 2017 Aug 18. PMID: 28826742.}

_{7) Boyapati, R., Satsangi, J., & Ho, G. T. (2015). Pathogenesis of Crohn’s disease. F1000prime reports, 7, 44. https://doi.org/10.12703/P7-44}

_{8) Gade, A. K., Douthit, N. T., & Townsley, E. (2020). Medical Management of Crohn’s Disease. Cureus, 12(5), e8351. https://doi.org/10.7759/cureus.8351}

_{9) Wilkins T, Jarvis K, Patel J. Diagnosis and management of Crohn’s disease. Am Fam Physician. 2011 Dec 15;84(12):1365-75. PMID: 22230271.}