Jak działa ashwagandha – poznaj królową adaptogenów

Ashwagandha! Poznaj królową adaptogenów – ashwagandhę! Dowiedz się, jak działa to indyjskie zioło, jakie ma korzystne właściwości i jak może wspierać Twój organizm.

Czy wiesz, że istnieją zioła, które pomagają organizmowi radzić sobie ze stresem i poprawiają kondycję psychiczną i fizyczną? Jednym z nich jest ashwagandha – królowa adaptogenów. Poznaj fascynującą historię tego wyjątkowego zioła, jego pochodzenie, działanie oraz zastosowanie w redukcji stresu, sporcie i potencjalnym leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. Dowiedz się, dlaczego ashwagandha zdobywa coraz większą popularność i jak może wpłynąć na Twoje zdrowie!

Termin adaptogen został po raz pierwszy zaproponowany w 1940 roku przez naukowca z ZSRR, N. Lazareva, kiedy opisał Schisandra chinensis (Cytryniec chiński) oraz inne zioła o następującej definicji: adaptogeny pochodzenia roślinnego, które mogą niespecyficznie wzmacniać organizm człowieka. Adaptogeny to substancje, które muszą spełniać ściśle określone warunki. Definicji jest kilka, natomiast w praktyce adaptogeny muszą mieć naturalne pochodzenie, powinny wykazywać niespecyficzne działanie normalizujące na organizm oraz nie mogą być szkodliwe i niebezpieczne w stosowaniu. Adaptogeny to zioła, które poprawiają reakcje na stres i pomagają organizmowi przystosować się poprzez normalizację procesów fizjologicznych w okresach wzmożonego stresu.

Pochodzenie i pozyskiwanie

Powszechnie znanym i jednym z najczęściej stosowanych adaptogenów jest ashwagandha (Withania somnifera) często zwana również żeń-szeniem indyjskim. Nazwa pochodzi od połączenia dwóch słów: „ashwa” – koń oraz „gandha” – zapach, co przekłada się na logiczną całość związaną z charakterystycznym zapachem jaki wywodzi się z korzenia tej rośliny. Ashwagandha posiada miano króla wśród ajurwedyjskich ziół. Roślina jest szeroko rozpowszechniona w suchych częściach tropikalnych i strefie subtropikalne obejmując Wyspy Kanaryjskie, RPA, Bliski Wschód, Sri Lanke, Indie i Chiny.

Do ekstrakcji ashwagandhy z całych korzeni lub liści rośliny stosuje się wiele metod. Konwencjonalne metody zwykle obejmują intensywne suszenie, a następnie mielenie na drobny proszek. Skład chemiczny indyjskiego żeń-szenia obejmuje wiele aktywnych związków chemicznych, które obejmują: witanolidy, alkaloidy, sitoinozydy oraz flawonoidy.

Potencjalne zastosowanie

Stres to stan wynikający z zewnętrznego przeciążenia fizycznego lub psychicznego. Może sprawić, że osoba poczuje się osaczona, zdenerwowana, niespokojna lub w inny sposób mniej zdolna do pełnej i normalnej reakcji na wymagania środowiskowe. Długotrwałe narażenie na stres może zaburzyć równowagę psychiczną i fizjologiczną człowieka, prowadząc w ten sposób do innych chorób, takich jak depresja, nadciśnienie, choroby serca i zaburzenia metaboliczne. Ekstrakt z korzenia ashwagandhy o pełnym spektrum obniża poziom kortyzolu w surowicy, który podnosi się w warunkach stresu.

W jednym randomizowanym badaniu kontrolnym, w którym udział wzięło 64 uczestników potwierdzono działanie ashwagandhy obniżające kortyzol oraz korzystnie wpływające na inne markery stresu. 600 mg ekstraktu z ashwagandhy  przez 60 dni u osób z przewlekłym stresem psychicznym było w stanie poprawić wszystkie badane parametry i obniżyć poziom kortyzolu w surowicy o 27,9%. Ponadto, żeń-szeń indyjski może obniżyć poziom białka tribuliny w mózgu, co przekłada się na mniejsze odczuwanie lęku.

Niektóre prace wskazują, że ashwagandha spowalnia, zatrzymuje, odwraca lub usuwa atrofię neurytów (elementów neuronów) i utratę synaptyczną. Dlatego ashwagandha potencjalnie może być stosowana w leczeniu choroby Alzheimera, Parkinsona, Huntingtona i innych chorób neurodegeneracyjnych na każdym etapie choroby, nawet zanim osoba zostanie zdiagnozowana. Potrzebne są jednak dalsze badania w tym zakresie.

Ashwagandha – zastosowanie w sporcie

Ostatnimi czasy stała się bardzo popularnym suplementem wśród sportowców – czy słusznie? W jednej z prac wykazano, że suplementacja 500 mg wodnego ekstraktu z ashawanghda poprawia moc i prędkość sprintów, a także poprawia VO2 max bez wpływu na ciśnienie krwi. W innej pracy grupa badana niewytrenowanych mężczyzn odnotowała znaczy wzrost siły (o prawie 20kg większy wzrost siły w wyciskaniu sztangi na ławce poziomej względem grupy przyjmującej placebo) i wzrost masy mięśniowej. W porównaniu do osób otrzymujących placebo, osoby otrzymujące ashwagandhę miały również znacznie większą redukcję uszkodzeń mięśni wywołanych wysiłkiem fizycznym, na co wskazuje stabilizacja kinazy kreatynowej w surowicy. Te wszystkie dane sprawiają, że żeń-szeń indyjski może mieć swoje zastosowanie również w sporcie, jednak potrzebne są dalsze, bardziej obszerne badania w tym zakresie.

Podsumowanie:

Ashwagandha to jeden z najbardziej popularnych i najlepiej przebadanych adaptogenów, które często są wykorzystywane jako suplementy diety przez sportowców i nie tylko. Wykazuje szerokie możliwości działania, jednak najwięcej prac wykazuje jej działanie redukujące stres i lęk. Inne potencjalne zastosowania są również możliwe lecz potrzebne są dalsze prace badawcze. Przed rozpoczęciem suplementacji warto skorzystać z porady specjalisty i wybrać preparat o jasno określonej standaryzacji (konkretnej zawartości substancji aktywnych). 

Bibliografia:

_{1) Dar NJ, Hamid A, Ahmad M. Pharmacologic overview of Withania somnifera, the Indian Ginseng. Cell Mol Life Sci. 2015 Dec;72(23):4445-60. doi: 10.1007/s00018-015-2012-1. Epub 2015 Aug 26. PMID: 26306935.}

_{2) Palliyaguru, D. L., Singh, S. V., & Kensler, T. W. (2016). Withania somnifera: From prevention to treatment of cancer. Molecular nutrition & food research, 60(6), 1342–1353. https://doi.org/10.1002/mnfr.201500756}

_{3) Singh, N., Bhalla, M., de Jager, P., & Gilca, M. (2011). An overview on ashwagandha: a Rasayana (rejuvenator) of Ayurveda. African journal of traditional, complementary, and alternative medicines : AJTCAM, 8(5 Suppl), 208–213. https://doi.org/10.4314/ajtcam.v8i5S.9}

_{4) Salve, J., Pate, S., Debnath, K., & Langade, D. (2019). Adaptogenic and Anxiolytic Effects of Ashwagandha Root Extract in Healthy Adults: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Clinical Study. Cureus, 11(12), e6466. https://doi.org/10.7759/cureus.6466}

_{5) Chandrasekhar, K., Kapoor, J., & Anishetty, S. (2012). A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults. Indian journal of psychological medicine, 34(3), 255–262. https://doi.org/10.4103/0253-7176.106022}

_{6) Langade, D., Kanchi, S., Salve, J., Debnath, K., & Ambegaokar, D. (2019). Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera) Root Extract in Insomnia and Anxiety: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Study. Cureus, 11(9), e5797. https://doi.org/10.7759/cureus.5797}

_{7) Lopresti, A. L., Drummond, P. D., & Smith, S. J. (2019). A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Crossover Study Examining the Hormonal and Vitality Effects of Ashwagandha ( Withania somnifera) in Aging, Overweight Males. American journal of men’s health, 13(2), 1557988319835985. https://doi.org/10.1177/1557988319835985}

_{8) Liao, L. Y., He, Y. F., Li, L., Meng, H., Dong, Y. M., Yi, F., & Xiao, P. G. (2018). A preliminary review of studies on adaptogens: comparison of their bioactivity in TCM with that of ginseng-like herbs used worldwide. Chinese medicine, 13, 57. https://doi.org/10.1186/s13020-018-0214-9}

_{9) Bhattacharya SK, Bhattacharya A, Sairam K, Ghosal S. Anxiolytic-antidepressant activity of Withania somnifera glycowithanolides: an experimental study. Phytomedicine. 2000 Dec;7(6):463-9. doi: 10.1016/S0944-7113(00)80030-6. PMID: 11194174.}

_{10) Sandhu JS, Shah B, Shenoy S, Chauhan S, Lavekar GS, Padhi MM. Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) and Terminalia arjuna (Arjuna) on physical performance and cardiorespiratory endurance in healthy young adults. Int J Ayurveda Res. 2010 Jul;1(3):144-9. doi: 10.4103/0974-7788.72485. PMID: 21170205; PMCID: PMC2996571.}

_{11) Wankhede, S., Langade, D., Joshi, K., Sinha, S. R., & Bhattacharyya, S. (2015). Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 12, 43. https://doi.org/10.1186/s12970-015-0104-9 12) https://examine.com/supplements/ashwagandha/}